Mô hình PESO là gì?
Mô hình PESO là tập hợp của 4 loại hình truyền thông bao gồm Paid media (trả phí), Earned media (kiếm được), Shared Media (chia sẻ) và Owned Media (sở hữu). Mô hình này được sử dụng để phân tích, lập kế hoạch cho các chiến dịch Marketing.
Phân các yếu tố trong mô hình PESO
Paid media: Truyền thông trả tiền, là loại hình truyền thông được trả tiền để thực hiện. Ví dụ như: Social Media Ad, PPC, OOH,…
Earned media: Truyền thông lan truyền tự nhiên, là loại hình truyền thông đạt được từ những yếu tố bên ngoài có thẩm quyền, ví dụ như báo chí, chính quyền, các tổ chức phi lợi nhuận…
Shared media: Truyền thông xã hội là các hoạt động truyền thông đạt được từ yếu tố bên ngoài; ví dụ như người dùng cá nhân, đối tác, cộng đồng. Cụ thể hơn là những hoạt động truyền thông trên mạng xã hội.
Owned media: Truyền thông sở hữu, là loại hình truyền thông mà cá nhân hay tổ chức sở hữu. Ví dụ điển hình như Website, Blog, Sách, Ebook, Social Media…
- Shared media là nơi mà đa số Content Creator đang hoạt động, họ xây dựng cộng đồng bằng mạng xã hội, chia sẻ nội dung hữu ích và có liên quan đến với tệp khán giả mà họ hướng tới.
- Earned Media là nơi mà các chuyên viên PR hướng tới.
Nguồn gốc của mô hình PESO
Năm 2014 Gini Dietrich – Founder tại spinsuck.com đã đề xuất mô hình PESO
Trong bối cảnh PR (Quan hệ công chúng) và Marketing đã từng là hai ngành riêng biệt. Các agencies PR nỗ lực phân phối nội dung thông qua các nhà xuất bản uy tín (Earned media). Các agencies quảng cáo thì tập trung vào hoạt động phân phối nội dung qua việc trả tiền Ví dụ như: TVC, tờ rơi, biển hiệu,.. (Paid media). Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng có thể tự sản xuất nội dung và sở hữu nó (Owned media). Từ đó ta có mô hình POE gồm Paid – Owned – Earn.
Ngày nay, nhờ vào sự phát triển của mạng xã hội, những người dùng cá nhân có thể tạo ra những cộng đồng với sức ảnh hưởng cực lớn. Vì vậy khi lập kế hoạch cho các chiến dịch IMC/Marketing, thì việc tận dụng những cộng đồng này là không thể thiếu (Shared media). Một ví dụ thường thấy chính là những nhóm ‘Review tất tần tật + tên địa danh’ trên Facebook. Những nhóm này thường do những người bản địa, khách du lịch tạo nội dung và chia sẻ thông tin với nhau. Họ quyết định những địa điểm check-in sống ảo nào được “nổi tiếng”, những homestay/khách sạn nào nên được biết đến nhiều hơn.
Tuy nhiên Shared media không chỉ gói gọn trong phạm vi cộng đồng mà đôi khi có thể ảnh hưởng rộng hơn tới xã hội. Chẳng hạn như vụ anh Shipper bị tài xế xe sang hành hung năm 2025, nhờ vào phương tiện truyền thông xã hội, thông tin này đã được lan rộng khắp và xuất hiện trên những tiêu đề báo chí chính thống. Từ đây có thể thấy tầm quan trọng của kênh truyền thông xã hội lớn đến mức nào. Vì vậy Shared Media – kênh truyền thông xã hội được thêm vào mô hình phân tích và trở thành một phần của mô hình PESO.
Ứng dụng của mô hình PESO trong Digital Marketing
Tóm tắt:
Mô hình PESO giúp:
- Trực quan hóa các kênh truyền thông của doanh nghiệp
- Củng cố sự độc đáo cho chiến dịch Marketing
- Phân bổ, tối ưu ngân sách Marketing
Trong môi trường học thuật, các sinh viên sử dụng mô hình này để phân tích các case study. Thông qua hoạt động phân loại & gọi tên các kênh truyền thông của doanh nghiệp, từ đó sinh viên có thể trực quan hóa và chỉ ra kênh truyền thông trọng tâm của chiến dịch.
Nhờ vào việc mở ra những cơ hội kết hợp các kênh truyền thông mô hình này sẽ giúp tạo nên sự độc đáo cho chiến dịch Marketing. Từ góc nhìn chiến lược, PESO được ứng dụng trong các dự án IMC nhằm phân bổ và tối ưu ngân sách.
Tóm lại, mô hình PESO đánh giá nỗ lực, tiền bạc và chất xám được đổ vào kênh truyền thông nào trong vô vàn các kênh truyền thông từ offline đến online. Chỉ ra cơ hội kết hợp các kênh truyền thông để tạo nên sự độc đáo cho chiến dịch.
Case Study Vinamilk:
Mô hình PESO ứng dụng vào phân tích cách sản phẩm Sữa tươi Vinamilk Green Farm. Sau khi ra mắt sản phẩm trên, Vinamilk đã tập trung vào kênh truyền thông trả phí với hoạt động chính xoay quanh sự kiện trải nghiệm đa giác quan “Chu du miền vị giác” 2023 (Paid media) thu hút đông đảo các KOL (Shared media) như ‘Gia đình truyền hình’, ‘Chuyện nhà đậu’,…v….
Câu hỏi (1):
“Nếu chúng tôi trả tiền cho Influencer để cùng viết về sản phẩm của mình trên một đầu sách mà chúng tôi quản lý, vậy hoạt động này thuộc về loại truyền thông nào? Owned Media hay Paid Media?”
Cảm bạn đã đọc tới đây hi vọng bán sẽ dễ dàng tự trả lời cho câu hỏi số (1)
Nguồn thông tin tham khảo cho bài viết này:
- Từ Brilliant Metric: What is the PESO Model for Marketing
- Trang web Spinsuck.com